Çalıştay Çıktıları
Yaşlı Hakları Çalışma Grubu olarak, Avrupa Birliği – Sivil Düşün Programı’na Haziran 2019’da Yerel Yönetimlerde Yaşlı Dostu Alan Yaratma; Stratejik Planlama Süreçlerinde Yaşlı Hakları Çalışmaları proje önerisiyle başvurmuş idik.
Temmuz 2019 içerisinde projemize dair revizeleri yaptık. Ardından 24-25 Ağustos 2019 tarihleri arasında Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı’ndan gelen Uzmanın da katılımıyla gerçekleştirdik. Toplantı esnasında ekonomik güçlendirme, karar alma mekanizmalarına katılım, sağlık ve barınma hakkı olmak üzere dört başlıkta grup çalışmaları/çalıştaylar yapıldı. Bu çalıştaylara ait notlar aşağıda kısaca özetlenmiştir.
- Ekonomik Güçlendirme
İlk
çalıştay yaşlı bireylerin ekonomi ile olan ilişkisi üzerine
gerçekleştirildi. Her tematik alanda katılımcılar bazı
konuları ön plana çıkardılar. Bunlardan ilki yaşlı
bireylerin istihdam piyasasında karşılaştıkları zorlukların
azaltılmasına yönelik idi. Sıkıntıların minimize edilmesi
için ‘yaşam boyu öğrenim’
, yerel otoritelerin de
katılımıylailgili
alanda alt kırılımları verilerin bulunması, yaşlılara yönelik
kooperatif çalışmaları gibi yaşlı bireylerin dahil olarak
çözebilecekleri modeller geliştirilmiştir. İkinci olarak yaşlı
bireylerin finansal anlamda okuryazarlığının
güçlendirilmesi (banka işlemleri, internet bankacılığı,
yatırım vb) öne çıkarılmıştır.
- Karar Alma Mekanizmalarına Aktif Katılım
İkinci
çalıştay, yaşlı bireylerin karar alma süreçlerine olan etkisi
temel alınarak icra edildi. Katılımcılar, örgütlenme
ve ifade hürriyeti gibi
konulara odaklandılar. Özellikle yerel yönetimin karar alma
sistemlerine katılım için ‘Kent Konseyleri’ mekanizmasını
öncelikli görmektedirler. İzmir’de geçtiğimiz 10 sene
içerisinde Kent Konseyi deneyimi, sivil
toplumun koordineli iş yapma kapasitesini artmıştır.
Bununla birlikte, bugünkü mevcut eksiklik ise, koordinasyonu
azaltmıştır. Bu sebeple, yerel yönetim birimleri ile sivil
toplum kuruluşları arasındaki işbirliğinin güçlendirilmesi
için ‘Koordinasyon Merkezi’
önerisi getirilmiştir. Son olarak dijital
katılım yolları, yaşlı
bireyler tarafından takip edilmektedir. Bu konuda detaylı bilgi
edinme yönünde bir talep söz konusudur.
- Yaşlıların Sağlığa Erişimi
Üçüncü
çalıştay yaşlı bireylerin sağlığa
erişimlerine dair
gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar ‘aktif yaşlanma’
üzerinden bir tartışma gerçekleştirdiler. Bunu yaparken de yaşlı
bireylerin ihtiyaçları ile sağlık sistemlerinin örtüştürerek,
sürdürülebilir bir sistem kurulması yönünde vurgularda
bulundular. Bununla birlikte ‘Yaşlı Dostu Hastane’, mobil bakım
gibi konular tartışmaya açılmıştır. Bu noktada emeklilik
ve sağlık sisteminin reformu
hususları kilit önem taşımaktadır.
- Yaşlıların Barınma Hakkı
Dördüncü
çalıştay yaşlı bireylerin barınma hakkına ilişkin
gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar özellikle yaşlıların
ihtiyaçlarına yönelik bir biçimde ‘konut’ eksikliğine vurgu
yapmışlardır. Bununla birlikte, huzurevi vb. kurumların sivil ve
bağımsız denetimlerden yoksun olduğu, yaşlı bakım ve barınma
alanlarının çoğaltılmasına ihtiyaç olduğu not edilmiştir.
Deklarasyon
Yaşlı Hakları Çalışma Grubu olarak, Avrupa Birliği – Sivil Düşün Programı’na Haziran 2019’da Yerel Yönetimlerde Yaşlı Dostu Alan Yaratma; Stratejik Planlama Süreçlerinde Yaşlı Hakları Çalışmaları proje önerisiyle başvurmuş idik. Temmuz 2019 içerisinde projemize dair revizeleri yaptık. Ardından 24-25 Ağustos 2019 tarihleri arasında Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı’ndan gelen Uzmanın de katılımıyla gerçekleştirdik.
24-25 Ağustos 2019 tarihleri arasında ‘Yaşlı Hakları Çalışmaları-Yerel Yönetimlerde Stratejik Plan adlı yapılan toplantıya hak temelli faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları, sendikalar, kent konseyleri ve yerel yönetim birimlerinden toplamda 15 kurum katılım göstermiştir. 2(iki) günlük çalışmanın sonunda kuruluşlar ‘Yaşlı Hakları Çalışmaları Ağı’ olarak, çalışmaya yürütüleceğine dair bir tutum sergilemiştir. Bu tutumlarını da İzmir ve Ege Bölgesi özelinde somut öneri ve çözüm yolları arayacaklarına dair irade ile güçlendirmektedirler. Yaşlı Hakları Ağı’nın ilk toplantısının sonuç bildirgesinde;
- Yaşlı bireylere yönelik yürürlükte uygulanan mevzuatlar/yönetmelikler/genelgeler yetersiz ve uyumsuzdur. Bu bağlamda yerel yönetimler, ulusal kamu otoriteleri gibi karar verici mekanizmalar tarafından etnik köken,mezhep,cinsel kimlik ve cinsel yönelim,dil vs – ayırt etmeksizin kapsamlı ve bütüncül politikaların oluşturulmasına ihtiyaç vardır.
- Karar mekanizmaları tarafından oluşturulaca bütüncül politikaların hazırlanması sürecine sivil toplum,akademi,konuyla ilişkili özel sektör ve medya kuruluşları destek vermelidir. Bu sürecin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için yaşlı bieylerin karşılaştığı sorun alanlarına yönelik demografik alt kırılımları da gözetecek bir biçimde etkin ve güncel veri toplanması gereklidir. Bu verilerin kamuoyunun anlayabileceği şekilde – veri görselleştirme teknikleri – kullanılarak yaygınlaştırılması, böylece orta ve uzun vadeli politikaların oluşturulması amaçlanmaktadır.
- Oluşturulacak verilere paralel olarak yaşlı bireylere ihtiyaçlarına yönelik farklı hizmetler veren özel sektör – huzurevi, bakımevi, veya yerel yönetim, kamu otoritelerilerinin haritalandırılması çalışmasına ihtiyaç vardır. Karar verici mekanizmalar tarafından oluşturulan orta ve uzun vadeli politikaların sürdürülebilirliğini sağlamak için haritalandırma çalışmasının dijital kanallarda yayımlanması ve sürekli olarak takip edilmesi gereklidir.
Yukarıda, Yaşlı Hakları Ağı’nın sonuç bildirgesinde de yer alan bölümleri ifade ettik. Bu alt hedefleri dikkate alarak ana amacımız; Yaşlı bireylerin günümüzde karşılaştıkları, gelecekte de karşılaşabildiği sorun alanlarını minimize etmeyi amaçlamaktayız. Bu kapsamda ağ olarak yaşlılık alanında hazırlanan uluslararası sözleşmeler ve dokümanlarda da belirtildiği üzere erişilebilir, aktif yaşlanmanın mümkün olduğu, kamu ve özel hizmetlere etkin ve ulaşılabilir bir yaşlı dostu alan yaratmayı hedeflemekteyiz.
YAPODER
BAŞKAN YRD
UFUK DOĞAN
İZMİR-2019